آنچه در شهر هوشمند گذشت
روایت سهگانهای از تحول اندیشه تا کنش در آینده شهری ایران
در شهر تاریخی شیراز، جایی که میراث فرهنگ ایرانی با افقهای نوین فناوری تلاقی مییابد، کنفرانس بینالمللی «شهر هوشمند: چالشها و راهبردها» از سال ۱۳۹۸ تاکنون، به یکی از رویدادهای علمی شاخص کشور در حوزه هوشمندسازی شهری بدل شده است. این کنفرانس که به همت مؤسسه آموزش عالی آپادانا شیراز برگزار میشود، بستری علمی برای گردهمایی پژوهشگران، متخصصان و سیاستگذاران فراهم کرده تا ابعاد مختلف شهرهای آینده، از زیرساخت تا حکمرانی دادهمحور، مورد واکاوی قرار گیرد.
دوره نخست – ۱۳۹۸ | آغاز یک مسیر علمی نو
نخستین دوره کنفرانس در آبان ۱۳۹۸ با استقبال گسترده جامعه علمی برگزار شد. در این دوره، ۶۵۹ پژوهشگر با ارائه ۲۵۷ مقاله علمی، پایههای مفهومی و فناورانه شهر هوشمند را تبیین کردند. محورهای اصلی شامل اینترنت اشیا (IoT)، بلاکچین، دادهکاوی، توسعه پایدار، خانه هوشمند و مدیریت هوشمند پسماند بود.
مقالات پربازدید این دوره به مرور نظاممند فناوری بلاکچین، الگوریتمهای تکاملی چندهدفه و همافزایی هوش مصنوعی و بلاکچین پرداختند. این دوره را میتوان نقطه شروعی دانست که در آن، مفاهیمی چون امنیت اطلاعات، منطق فازی و زیرساختهای هوشمند شهری، بهصورت جدی وارد ادبیات علمی کشور شدند.
دوره دوم – ۱۴۰۰ | بلوغ علمی در بستر چالشها
دومین دوره کنفرانس در آبان ۱۴۰۰ و در شرایط ناشی از همهگیری کرونا برگزار شد؛ با این حال، کنفرانس توانست با مشارکت ۳۴۴ پژوهشگر و ارائه ۱۴۳ مقاله، مسیر رشد خود را ادامه دهد. تمرکز علمی این دوره بهطور محسوسی به سمت هوش مصنوعی، یادگیری ماشین، یادگیری عمیق، شهر الکترونیک و بهینهسازی سیستمها سوق پیدا کرد.
پژوهشهای برتر به کاربردهای عملی AI در مدیریت شهری، یادگیری جمعی، تشخیص حالت چهره با روشهای عمیق و هوشمندسازی بیمارستانها اختصاص داشت. در این دوره، گذار از مباحث صرفاً زیرساختی به سمت راهکارهای دادهمحور و اجرایی بهوضوح قابل مشاهده بود؛ نشانهای از بلوغ تدریجی گفتمان شهر هوشمند در ایران.
دوره سوم – ۱۴۰۲ | اوجگیری با هوش مصنوعی پیشرفته
سومین دوره کنفرانس در اسفند ۱۴۰۲ با حضور ۲۸۵ پژوهشگر و ارائه ۱۵۲ مقاله علمی برگزار شد و نقطه عطفی در تاریخ این رویداد به شمار میآید. در این دوره، هوش مصنوعی پیشرفته به کانون اصلی مباحث بدل شد؛ از کاربرد AI در مدیریت هوشمند شهری و پیشبینی رفتار شهروندان گرفته تا جراحی رباتیک، حفظ حریم خصوصی با یادگیری فدرال و توسعه دوقلوهای دیجیتال شهری.
موضوعاتی مانند امنیت سایبری، شهروند هوشمند، الگوریتمهای ژنتیک و مدیریت هوشمند منابع آب نیز جایگاه پررنگتری یافتند. مقالات پربازدید و راهبردهای نوین بازاریابی مبتنی بر هوش مصنوعی، تصویری از آیندهای ترسیم کردند که در آن شهرها نهتنها هوشمند، بلکه ایمن، پایدار و انسانمحور هستند.
جمعبندی و افق پیشرو
در مجموع، این کنفرانس طی سه دوره، مسیری تکاملی را از تمرکز بر فناوریهای پایهای مانند اینترنت اشیا و بلاکچین، به سوی کاربردهای پیشرفته هوش مصنوعی، حکمرانی داده و تصمیمسازی هوشمند طی کرده است. مشارکت بیش از هزار پژوهشگر و انتشار مقالات با شناسههای معتبر پایگاه سیویلیکا و همچنین نمایهسازی در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام ISC، جایگاه علمی این رویداد را تثبیت کرده است.
کنفرانس «شهر هوشمند: چالشها و راهبردها» نهتنها به شناسایی چالشها پرداخته، بلکه راهبردهایی عملی برای دستیابی به شهری پایدارتر، ایمنتر و کارآمدتر ارائه داده است؛ شهری که در آن فناوری در خدمت انسان، محیطزیست و کیفیت زندگی قرار دارد.
اکنون، با اتکا به این تجربه سهگانه ارزشمند، نگاهها به چهارمین دوره کنفرانس در بهمن ۱۴۰۴ دوخته شده است؛ دورهای که میتواند گام بعدی شهر هوشمند ایران را در مسیر آیندهنگرانه و جهانی ترسیم کند.